Παράρτημα: Αποσπάσματα από το 1111/23-02-2017

Αποσπάσματα από το Περιγράμματα
Ενδοσχολικών Βιωματικών Επιμορφώσεων
Σχολικών Δραστηριοτήτων
2016-2017

2.3. Εκπαίδευση που εστιάζει στον ήχο

• Η ενότητα «Εκπαίδευση που εστιάζει στον ήχο» στοχεύει να αξιοποιήσει την εμπειρία της «κοινωνίας και πολιτείας του ήχου», που αναπτύσσεται στις μουσικές και ηχητικές δράσεις (ορχήστρες και κάθε μορφής μουσικές ή ηχητικές συμπράξεις) μετασχηματίζοντας την εμπειρία αυτή σε εκπαιδευτικά μέσα και μεθοδολογία.

• Απορρέει από εκπαιδευτικές, επιμορφωτικές και ερευνητικές δραστηριότητες στο χώρο των Σχολικών Δραστηριοτήτων που ξεκινούν από το 2014 στη Δ.Π.Ε. Μεσσηνίας και αποτελεί συνέχεια αυτών.

• Σχετίζεται με το υπό ανάπτυξη του Εθνικό, Επιστημονικό, Δίκτυο Εκπαίδευσης «Ήχος: Περιβάλλον, Άνθρωπος, Πολιτισμός» (sound.sch.gr) , το οποίο αποτελεί μια προσπάθεια διαμόρφωσης ενός πλαισίου δικτύωσης της Εκπαίδευσης με την Επιστημονική έρευνα (Πρωτοβάθμια – Τριτοβάθμια Εκπαίδευση).

• Βασική υπόθεση εργασίας του προγράμματος – ενότητας αυτής είναι ότι «ο ήχος και οι μορφές οργάνωσής του (μουσική) οδηγούν τους ανθρώπους σε τρόπους δράσης και επικοινωνίας, που θα μπορούσαν να προεκταθούν και να αξιοποιηθούν στην καθημερινότητα».

• Σύμφωνα με την υπόθεση εργασίας αυτή «κάθε Ομάδα μπορεί να λειτουργήσει ως μια Ορχήστρα • κάθε τί που κάνουμε είναι ένα “τραγούδι”, ή, ακριβέστερα, μια “σύνθεση”».

• Ο τρόπος αποτελεσματικής συνεργασίας των μουσικών στις ορχήστρες, ως ένα μοντέλο συνεργασίας με απόλυτη επιτυχία έχει να μας δώσει ιδέες και τεχνογνωσία για κάθε συνεργασία, για κάθε πρόβλημα συνεργασίας • δεν εξαιρείται βέβαια η Εκπαίδευση, την οποία θέτουμε στο επίκεντρο.

• Μεταφορικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι η «αλήθεια του ήχου», που αποκαλύπτει την ουσία των πραγμάτων σύμφωνα με την Φυσική Επιστήμη (υπερηχογραφήματα, στηθοσκόπιο, αυτοψίες μηχανικών, ηχοβολισμοί, ραντάρ ήχου κ.λπ.) είναι μια «αλήθεια» που ισχύει και στην Κοινωνική Επιστήμη, αφορά δηλαδή και την ηχητική διάσταση της κοινωνίας και των μορφών συνεργασίας της. Αυτή η μεταφορά μπορεί να λειτουργήσει ως πηγή έμπνευσης για τους/τις μαθητές/τριες προκειμένου να υποδεχτούν όσα πρεσβεύει το συγκεκριμένο πρόγραμμα-ενότητα.

• Η ενότητα περιλαμβάνει τρείς θεματικές, με βάση τρείς προσεγγίσεις των παραπάνω:

(i) προσέγγιση με το ηχητικό μας σώμα (Σωματικά Κρουστά)

(ii) προσέγγιση με ηχητικές χρήσεις αντικειμένων της καθημερινότητας (Ηχητικά αντικείμενα – «Ορχήστρα των Πραγμάτων» ) και

(iii) προσέγγιση με χρήση σχολικά κατασκευασμένων μουσικών οργάνων (Αυτοσχέδια Μουσικά Όργανα – Κινητά εργαστήρια οργανοποιίας).

• Προκύπτουν έτσι οι τρεις ομώνυμες θεματικές που ακολουθούν:

(α) Ήχος, κίνηση και Εκπαίδευση: Τα «σωματικά κρουστά» (body Percussion) στην εκπαιδευτική διαδικασία.

(β) «Ορχήστρα των Πραγμάτων»: γενικές τεχνικές αξιοποίησης του ήχου στην εκπαιδευτική διαδικασία.

(γ) «Κινητό Εργαστήριο Οργανοποιίας»: ειδικές τεχνικές αξιοποίησης του ήχου στην εκπαιδευτική διαδικασία με κατασκευές.

3. Θεματική: «“Ήχος, κίνηση και Εκπαίδευση”: Τα «σωματικά κρουστά» (Body Percussion) στην εκπαιδευτική διαδικασία»

3.1. Κεντρική Ιδέα

• Παίζοντας το «παιχνίδι της ορχήστρας» μαθαίνουμε να συνεργαζόμαστε. Η μουσική μας είναι ο ένας κοινός

σκοπός, η επίτευξη ομοψυχίας (με την έννοια της συνεργασίας) και «ομορρυθμίας» ο δεύτερος. Ομορρυθμία στον ήχο σημαίνει ομορρυθμία στη συνεργασία, που είναι ό,τι καλύτερο για μια κοινωνία που συνεργάζεται.

• Χρησιμοποιούμε τα μουσικά όργανα που ίσως πρώτα χρησιμοποίησε ο άνθρωπος δεκάδες χιλιάδες χρόνια πριν, τα «σωματικά κρουστά», τα οποία ηχούν και τώρα όπως και τότε, αν εξαιρέσουμε την παρέμβαση των ενδυμάτων και των υποδημάτων στο ηχητικό αποτέλεσμα. Οι βασικοί μας ήχοι, οι διεθνείς ήχοι του «body percussion» (σωματικά κρουστά). Οι παρτιτούρες μας άμεσες, λιτές, εγγράμματες γίνονται κατανοητές από όλους/ες.

• Για κάθε ηχητικό φαινόμενο προκύπτει στη συζήτησή μας και ένα αντίστοιχο κοινωνικό φαινόμενο. Συζητούμε την ώρα της δράσης και παρατηρούμε ποιες κοινωνικές συμπεριφορές και ποιες στάσεις και αντιδράσεις παράγουν τους ήχους μας.

• Χρησιμοποιούμε τα «σωματικά κρουστά» και όχι τις άλλες δύο επιλογές της ενότητας «εκπαίδευση που εστιάζει στον ήχο» (δηλαδή «αυτοσχέδια μουσικά όργανα» και «ηχητικά αντικείμενα»), ώστε να μπορέσουμε να εστιάσουμε στα ζητήματα συνεργασίας και ομορρυθμίας μεταξύ των ατόμων, αν αυτό είναι προτεραιότητά μας (π.χ. σε μαθητικές ομάδες που αυτή η παρέμβαση είναι σε προτεραιότητα).

• Αν θέλουμε να εστιάσουμε επιπροσθέτως στον τρόπο που διαχειριζόμαστε τα πράγματα στην καθημερινότητα στο πλαίσιο της κοινωνικής συνύπαρξης μας, μπορούμε να εμπλέξουμε τα «πράγματα» στο παιχνίδι μας, που δεν είναι άλλα από τα ηχητικά αντικείμενα (αντικείμενα από το άμεσο περιβάλλον).

• Αν θέλουμε να εστιάσουμε στη μεθοδικότητα, την συνέπεια, την υπευθυνότητα, τη δημιουργικότητα απέναντι σε διαδικασίες και καθημερινές δράσεις, καθώς και στον τρόπο που αυτές επιδρούν στην κοινωνική μας συνύπαρξη και γενικά στη συνεργασία, μπορούμε να εμπλέξουμε τις «κατασκευές» μας στο παιχνίδι μας, δηλαδή τα αυτοσχέδια μουσικά όργανα.

• Η ιδέα ότι είμαστε μια ορχήστρα, συνεργαζόμαστε για ένα κοινό αποτέλεσμα, με αλληλοσεβασμό, ακούγοντας τους άλλους αλλά και προσέχοντας τους ήχους μας προς τους άλλους, μπορεί να συνοδεύσει κάθε στιγμή της ημέρας και της χρονιάς.

• Η Ορχήστρα είναι μια κατάσταση που υπερβαίνει τις τυχαιότητες, που προκύπτουν από την αμέλειά μας και συντονίζει τις προσπάθειες όλων προσφέροντας την ευχαρίστηση της συμμετοχής και του κοινού αποτελέσματος σε όλους.

3.2. Τρόπος υλοποίησης

• Η Επιμόρφωση απευθύνεται σε κάθε εκπαιδευτικό, δεν προϋποθέτει καμιάς μορφής δεξιότητες και γνώσεις, εστιάζει σε γενικά και θεμελιώδη ζητήματα του πολιτισμού, γι’ αυτό δε θα πρέπει να θεωρηθεί ως εξειδικευμένη ή θεματική επιμόρφωση που περιορίζεται σε θέματα μουσικού γραμματισμού μόνο.

3.3.2.1. Αναπλαισιωμένες ηχητικές και μουσικές πρακτικές

• Οι συμμετέχοντες/ουσες μαθαίνουν κάποια βασικά στοιχεία ώστε να δημιουργούν, να παίζουν και να διευθύνουν μουσική παραγόμενη κυρίως από το σώμα με κρούση. Σε αυτό το επίπεδο της επιμόρφωσης:

(α) Κάθε συμμετέχων/ουσα θα πρέπει να θεωρεί ευατόν/ην ικανό άμεσα ή στο μέλλον, με λίγη προσωπική εξάσκηση να δρα ως συνθέτης/τρια, μαέστρος, εκτελεστής/τρια και πολλαπλασιαστής/τρια (να μπορεί να εξηγήσει σε άλλα άτομα και να τα οργανώσει).

(β) Αποκτούνται στοιχειώδεις γνώσεις μουσικής σύνθεσης και εκτέλεσης, κυρίως με σκοπό να καλλιεργηθεί η κριτική σκέψη και ακρόαση. Θεμελιώδεις έννοιες όπως «Ορχήστρα», «Μαέστρος», «Μουσικός», «Μουσικό Όργανο», «Μουσική» κ.λπ. αποδομούνται και αναπλαισιώνονται χωρίς να παραγνωρίζονται θεμελιώδεις κανόνες και αρχές της μουσικής.

(γ) Δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στην ομαδική (ορχηστρική )δράση η οποία χαρακτηρίζεται από δεξιότητες ακρόασης των άλλων και δεξιότητες κατάλληλης συμμετοχής με τους ήχους μας σε συγκεκριμένα σύνολα.

3.2.2. Διαδικασία μουσικής και ηχητικής σύμπραξης

• Η μαθητική και παιδαγωγική ομάδα καλούνται να μάθουν τα νέα που φέρνουμε από το «σχολείο των δασκάλων:. Προτιμούμε το «κακό» νέο να είναι πρώτο, για να ακολουθήσει το «καλό»:

(α) Ο κόσμος μας έχει πρόβλημα συνεργασίας, για το οποίο οι νέες γενιές πρέπει να βρουν λύσεις.

(β) Μια λύση ίσως προέρχεται από την προσεκτική παρατήρηση μιας ορχήστρας, επειδή εκεί καταφέρνουν υψηλότατα επίπεδα συνεργασίας και απόλαυσης της κοινής δράσης.

• Επεξηγούνται βιωματικά απλοί κανόνες, μια βασική «εργαλειοθήκη» για εγγράμματη (με χρήση νοτών και κειμένου) μουσική δημιουργία και αρχίζει αμέσως η δημιουργική δράση.

• Ανάλογα τις ανάγκες και τις δυνατότητες, μέλη της παιδαγωγικής ομάδας ή και της μαθητικής ομάδας, επιλεγμένα με όρους ισονομίας, εκτελούν λειτουργίες συνθέτη, ενορχηστρωτή και μαέστρου.

• Συζητούμε στην πράξη και βελτιώνουμε ομαδικά το αποτέλεσμα.

• Με την ολοκλήρωση του σταδίου αυτού, θα πρέπει να ξεκινήσει η περίοδος που η νέα «ορχήστρα» θα προεκτείνει τις «ηχητικές δράσεις και συμπεριφορές» της στην καθημερινότητα.

• Υπάρχουν πολλές προεκτάσεις για πρακτική χρήση της γνώσης που αποκτήθηκε, π.χ. να δημιουργηθεί ένα «σήμα» της ομάδας, ένα σχετικό μέρος σε μια σχολική παράσταση, παιχνίδια για το διάλειμμα, να επενδυθούν άλλα τραγούδια ή αφηγήσεις κ.λπ.

2.3. Αναστοχασμός

• Εκτός από τους προφανείς στόχους της Επιμόρφωσης, δηλαδή να αποκτηθούν δεξιότητες μουσικού και ηχητικού γραμματισμού, η θεματική αυτή προσφέρεται για αναστοχασμό πάνω στη συλλογική, κοινωνική δράση, τις σχέσεις των ατόμων, τα θέματα συνεργασίας, αλληλοσεβασμού και «απόλαυσης» του ομαδικού αποτελέσματος.

• ρούν να δοθούν πολλές προεκτάσεις, με απαραίτητο το ελεύθερο αλλά και με διάκριση πνεύμα ως προς τη χρήση των υλικών, π.χ. με προσθήκη ηχητικών αντικειμένων και περιβαλλοντικών ήχων, προκειμένου να υπάρχει «μουσικό ενδιαφέρον» για τους μαθητές/τριες που έχουν πολλά και ποικίλα μουσικά και ερεθίσματα στον πολιτισμό μας.

κορυφή σελίδας

4. Θεματική «“Κινητό Εργαστήριο Οργανοποιίας”:
ειδικές τεχνικές αξιοποίησης του ήχου στην εκπαιδευτική διαδικασία με κατασκευές»

4.1. Κεντρική Ιδέα

• Οι μουσικές και ηχητικές κατασκευές διακρίνονται από την «αδιαπραγμάτευτη» ανάγκη του ήχου να είναι όλα τα υλικά και οι τεχνικές σε άρτια κατάσταση. Ένα σπάσιμο, ένα ράγισμα, ένα ελάττωμα καθιστούν το αντικείμενο μη ηχητικό, χάνει δηλαδή την ιδιότητά του.

• Στο πλαίσιο της θεματικής γίνεται μια μεταφορά αυτών των συνθηκών που επιβάλλει ο ήχος στις ηχητικές – μουσικές κατασκευές, προς καθημερινές καταστάσεις, όπου το ζητούμενο είναι να υπάρχει ανάλογη αρτιότητα έργων και υλικών.

• Με την μεταφορά αυτή έχουμε τη δυνατότητα να εστιάσουμε σε δεξιότητες επιμέλειας, υπευθυνότητας, πρωτοβουλίας, κριτικού ελέγχου και εξεύρεσης δημιουργικών λύσεων.

• Τα μουσικά όργανα για δεκάδες χιλιάδες χρόνια αποτελούσαν ένα κομμάτι του περιβάλλοντος μας που ο λαϊκός κατασκευαστής, άλλοτε αυτοσχέδιος, άλλοτε περισσότερο διδαγμένος, μετουσίωνε σε ένα ξεχωριστό αντικείμενο με το οποίο αποκτούσε μια σχέση.

• Η σχέση κατασκευαστή-οργανοπαίκτη και οργάνου, περιλαμβάνει εκτός από τη «γέννηση» του οργάνου, τη συντήρηση, τη φύλαξη, τη φροντίδα, την έκθεσή του στους άλλους.

• Προεκτείνοντας τη σχέση αυτή σε καθημερινές πρακτικές, μπορούμε να επιλύσουμε διάφορα ζητήματα που δεν είναι άμεσα μουσικά, ηχητικά ή οργανοκατασκευαστικά.

• Παρ’ όλα αυτά στο πλαίσιο της επιμόρφωσης δίνονται και στοιχεία που αφορούν αμιγώς στη μουσική, τη μουσική ερμηνεία, την οργανοπαιξία και άλλες μουσικές δεξιότητες.

4.2. Τρόπος υλοποίησης

• Όπως και η προηγούμενη θεματική, έτσι και αυτή απευθύνεται σε κάθε εκπαιδευτικό, δεν προϋποθέτει καμιάς μορφής δεξιότητες και γνώσεις, εστιάζει σε γενικά και θεμελιώδη ζητήματα του πολιτισμού, γι’ αυτό δε θα πρέπει να θεωρηθεί ως εξειδικευμένη ή θεματική επιμόρφωση που περιορίζεται σε θέματα μουσικού γραμματισμού μόνο.

• Στους σκοπούς αυτούς συμπεριλαμβάνονται και δεξιότητες κινητικότητας και χειροτεχνίας γενικότερα.

4.2.1. Αναπλαισιωμένες κατασκευαστικές και οργανοπαικτικές πρακτικές

• Οι συμμετέχοντες/ουσες μαθαίνουν κάποια βασικά στοιχεία Οργανολογίας (η επιστήμη των Μουσικών Οργάνων) ώστε να μετουσιώνουν απλά υλικά της καθημερινότητας σε μουσικά όργανα και ηχητικά αντικείμενα. Σε αυτό το επίπεδο της επιμόρφωσης:

(α) Γίνεται επιλογή των κατασκευών που θα γίνουν με βάση συγκεκριμένες ανάγκες αλλά και δυνατότητες εξεύρεσης υλικών, πριν τη διεξαγωγή της επιμόρφωσης (προεπιμορφωτικά).

(β) Αποκτούνται στοιχειώδεις γνώσεις δημιουργίας μουσικής και παιξίματος (τεχνική) κυρίως με σκοπό να καλλιεργηθεί η κριτική σκέψη και ακρόαση. Θεμελιώδεις έννοιες όπως «Ορχήστρα», «Μαέστρος», «Μουσικός», «Μουσικό Όργανο», «Μουσική», «Τεχνική», κ.λπ. αποδομούνται και αναπλαισιώνονται χωρίς να παραγνωρίζονται θεμελιώδεις κανόνες και αρχές της μουσικής.

(γ) Και εδώ δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στην ομαδική (ορχηστρική )δράση η οποία χαρακτηρίζεται από δεξιότητες ακρόασης των άλλων και δεξιότητες κατάλληλης συμμετοχής με τους ήχους μας σε συγκεκριμένα σύνολα. Ιδιαίτερα στην περίπτωση που έχουμε μουσικά όργανα (σε αντιδιαστολή π.χ. με τα «σωματικά κρουστά») το βάρος δίνεται τόσο στη συνεργασία των ατόμων μεταξύ τους, όσο και στη συνεργασία με τη διαμεσολάβηση αντικειμένων, που μπορεί να είναι «προσωπικά», ή «δημόσια». Δίνεται, έτσι, έμφαση σε θέματα συμπεριφοράς και στάσεων σε Δημόσιους χώρους και αγαθά.

4.2.2. Διαδικασία μουσικής και ηχητικής σύμπραξης

• Λόγω της ποικιλομορφίας των ήχων που μπορούν να παραχθούν, υπάρχουν πολλές δυνατότητες για παραλλαγές με βάση όλα τα χαρακτηριστικά του ήχου, δηλαδή τονικό ύψος, χροιά, ένταση, διάρκεια.

• Ανάλογα της ανάγκες κατασκευάζονται είτε τα ίδια όργανα από όλους/ες είτε συγκεκριμένα όργανα ανά άτομο ή ανά ομάδα, ώστε να υπάρχει όσο γίνεται ποικιλομορφία στους ήχους και τις δυνατότητες.

• Επεξηγούνται βιωματικά απλοί κανόνες, μια βασική «εργαλειοθήκη» για δημιουργία μουσικής εγγράμματη (με χρήση νοτών και κειμένου) δημιουργία και αρχίζει αμέσως η δημιουργική δράση.

• Δίνεται έμφαση στις σχέσεις συνεργασίας που δημιουργούνται σε μια διαδικασία παραγωγής τέτοιας κλίμακας, καθώς πολλά άτομα μαζί μοιράζονται τους ίδιους πόρους (δημόσια υλικά, χώροι και υπηρεσίες).

4.3. Αναστοχασμός

Εκτός από τους προφανείς στόχους της Επιμόρφωσης, δηλαδή να αποκτηθούν δεξιότητες μουσικού, ηχητικού, οργανοκατασκευαστικού και οργανολογικού γραμματισμού, η θεματική αυτή προσφέρεται για αναστοχασμό πάνω στη συλλογική, κοινωνική δράση, τις σχέσεις των ατόμων, τα θέματα αλληλοσεβασμού και «απόλαυσης» του ομαδικού αποτελέσματος σε συνθήκες όπου όλοι μοιράζονται κοινούς πόρους και συμμετέχουν σε μια μαζική διαδικασία με χρήση δημόσιων πόρων.

κορυφή σελίδας

5. Θεματική «“Ορχήστρα των Πραγμάτων”: γενικές τεχνικές αξιοποίησης του ήχου στην εκπαιδευτική διαδικασία»

5.1. Κεντρική Ιδέα
• Ο κόσμος που μας είναι κυρίως αυτός που «ακούγεται» παρά αυτός που «βλέπεται» ή «αγγίζεται». Ένα γερό αντικείμενο έχει «καλό» ήχο για αυτόν/ην που εκτιμάει ηχητικά το περιβάλλον του, όπως ένας υγιής οργανισμός «ακούγεται» καλά όταν εξετάζεται ιατρικά, όπως ο τόπος μας είναι υγιής όταν έχει το κατάλληλο ηχητικό περιβάλλον. Σύμφωνα με τις Φυσικές Επιστήμες για να αντιληφθούμε την πραγματική υλική υπόσταση του κόσμου μας ανατρέχουμε στον «ήχο» του.

• Με την παραπάνω παραδοχή, όταν πρόκειται για θέματα Φυσικών Επιστημών, προεκτείνουμε το συλλογισμός μας σε θέματα Κοινωνικών Επιστημών. Έτσι η Ιδέα ότι «η ομάδα έχει την ποιότητα που φανερώνουν οι ήχοι της», εμπλουτίζεται με νέα επιχειρήματα γιατί «το περιβάλλον έχει την ποιότητα που φανερώνουν οι ήχοι του».

• Φτιάχνοντας μια «Ορχήστρα Πραγμάτων», αναπλαισιώνουμε αντικείμενα της καθημερινότητας σε ηχητικά αντικείμενα δίνοντας μια τελείως άλλη οπτικοακουστική διάσταση και αντίληψη, ιδιαίτερα στο βιομηχανικό και βιομηχανικό μας περιβάλλον, με την πληθώρα νέων υλικών και πραγμάτων.

• τσι φτάνουμε να δώσουμε ερεθίσματα στους/στις μαθητές/τριες με συγκεκριμένα παραδείγματα που θα τους/τις εμπνέουν, προκειμένου να αναπλαισιώσουν κριτικά τον κόσμο τους.

5.2. Τρόπος υλοποίησης

• Όπως και στις προηγούμενες θεματικές του προγράμματος-ενότητας «Εκπαίδευση που εστιάζει στον ήχο», έτσι και εδώ η επιμόρφωση απευθύνεται σε κάθε εκπαιδευτικό, δεν προϋποθέτει καμιάς μορφής δεξιότητες και γνώσεις, εστιάζει σε γενικά και θεμελιώδη ζητήματα του πολιτισμού, γι’ αυτό δε θα πρέπει να θεωρηθεί ως εξειδικευμένη ή θεματική επιμόρφωση που περιορίζεται σε θέματα μουσικού γραμματισμού μόνο. Στους σκοπούς της συμπεριλαμβάνονται και δεξιότητες σχετικές με το χώρο, το σώμα στο χώρο και τις κινητικές δεξιότητες.

5.2.1. Αναπλαισιωμένες τεχνικές χρήσης του περιβάλλοντος

• Οι συμμετέχοντες/ουσες μαθαίνουν κάποια βασικά στοιχεία ώστε να μετουσιώνουν απλά υλικά της καθημερινότητας πρωτίστως σε ηχητικά αντικείμενα αλλά και μουσικά όργανα. Σε αυτό το επίπεδο της επιμόρφωσης:

(α) Γίνεται επιλογή των πραγμάτων που θα χρησιμοποιηθούν με βάση συγκεκριμένες ανάγκες αλλά και δυνατότητες εξεύρεσης υλικών.

(β) Αποκτούνται στοιχειώδεις γνώσεις πρακτικής οργανολογίας και οργανοπαικτικής κυρίως με σκοπό να καλλιεργηθεί η κριτική σκέψη και ακρόαση. Θεμελιώδεις έννοιες όπως «Ορχήστρα», «Μαέστρος», «Μουσικός», «Μουσικό Όργανο», «Σκηνή», «Συναυλία», «Μουσικό Έργο» «Μουσική», «Τεχνική», κ.λπ. αποδομούνται και αναπλαισιώνονται χωρίς να παραγνωρίζονται θεμελιώδεις κανόνες και αρχές της μουσικής.

(γ) Και εδώ δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στην ομαδική (ορχηστρική )δράση η οποία χαρακτηρίζεται από δεξιότητες ακρόασης των άλλων και δεξιότητες κατάλληλης συμμετοχής με τους ήχους μας σε συγκεκριμένα σύνολα. Ιδιαίτερα στην περίπτωση που έχουμε μουσικά όργανα

5.2.2. Διαδικασία μουσικής και ηχητικής σύμπραξης

• Λόγω της ποικιλομορφίας των ήχων που μπορούν να παραχθούν, υπάρχουν πολλές δυνατότητες για παραλλαγές με βάση όλα τα χαρακτηριστικά του ήχου, δηλαδή τονικό ύψος, χροιά, ένταση, διάρκεια.

• Ανάλογα της ανάγκες κατασκευάζονται είτε τα ίδια όργανα από όλους/ες είτε συγκεκριμένα όργανα ανά άτομο ή ανά ομάδα, ώστε να υπάρχει όσο γίνεται ποικιλομορφία στους ήχους και τις δυνατότητες. Επεξηγούνται βιωματικά απλοί κανόνες, μια βασική «εργαλειοθήκη» για εγγράμματη (με χρήση νοτών και κειμένου) μουσική δημιουργία και αρχίζει αμέσως η δημιουργική δράση.

• Δίνεται έμφαση στις σχέσεις συνεργασίας που δημιουργούνται σε μια διαδικασία παραγωγής τέτοιας κλίμακας, καθώς πολλά άτομα μαζί μοιράζονται τους ίδιους πόρους.

5.3. Αναστοχασμός

• Εκτός από τους προφανείς στόχους της Επιμόρφωσης, δηλαδή να αποκτηθούν δεξιότητες μουσικού, ηχητικού, οργανοκατασκευαστικού και οργανολογικού γραμματισμού, η θεματική αυτή προσφέρεται για αναστοχασμό πάνω στη συλλογική, κοινωνική δράση στο πλαίσιο του Δημόσιου χώρου και της ενεργούς πολιτότητας που είναι ζητούμενα της Εκπαίδευσής μας. Σε αυτά προσθέτουμε τα θέματα αλληλοσεβασμού και «απόλαυσης» του ομαδικού αποτελέσματος σε συνθήκες όπου όλοι μοιράζονται κοινούς πόρους και συμμετέχουν σε μια μαζική διαδικασία.

• Ειπροσθέτως και λόγω των εξελίξεων στο χώρο της τεχνολογίας και των Τεχνών τον εικοστό και εικοστό πρώτο αιώνα, δίνονται πολλές αφορμές για δημιουργία νέων μορφών καλλιτεχνικής έκφρασης με μορφές σχολικών έργων που είναι πολύτεχνα έργα, εγκαταστάσεις (installations), ηχητικά γλυπτά καθώς και δραστηριότητες όπως «ηχοπερίπατοι», και «ακροάσεις ηχητικών τοπίων», εμπλουτίζοντας έτσι τις σχολικές δραστηριότητες.