Πιλοτική Εφαρμογή προγράμματος
«Διάφανες Σημαίες»
στις Σχολικές Δραστηριότητες

το σήμα της διάφανης σημαίας που σηματοδοτεί ένα διακεκριμένο ηχητικό περιβάλλον, σύμφωνα με την τεκμηρίωση μιας μαθητικής ομάδας	το σήμα για το "διάφανο σημαιάκι" που σηματοδοτεί μιας σχολική μονάδα που μεριμνά για το ηχητικό της περιβάλλον και το Ακουστικό της Αποτύπωμα

Φόρμα συμμετοχής σχολικών μονάδων από όλη την Ελλάδα

Η αειφορικότητα και η ποιότητα της καθημερινής μας ζωής εξαρτάται από το περιβάλλον μας ως προς και τις πέντε αισθήσεις. Γι’ αυτό και το ηχητικό περιβάλλον, είναι σημαντική παράμετρος ατομικής και συλλογικής, υγείας, ποιότητας ζωής και αειφορίας. Η σημασία του ηχητικού περιβάλλοντος για την αειφορία αυξάνεται αν αναλογιστεί κανείς τις δυνατότητες παραγωγής ήχων που έφερε η σύγχρονη τεχνολογία. Η Δ.Π.Ε. Μεσσηνίας, στο πλαίσιο του Εργαστηρίου Βιωματικής Εκπαίδευσης διοργανώνει πρόγραμμα ανάδειξης της αξίας του ηχητικού περιβάλλοντος στη ζωή μας, μέσα από σχετικές σχολικές δραστηριότητες με τίτλο: «διάφανες σημαίες».

Γενικά στοιχεία

• Στο πρόγραμμα αυτό, η σχολική κοινότητα καλείται να συνειδητοποιήσει, να καταγράψει και να δράσει εποικοδομητικά σε θέματα του ηχητικού περιβάλλοντος, διαθεματικά και βιωματικά.

• Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στην όσμωση σχολικής και τοπικής κοινωνίας, μέσα από την αναζήτηση και ανάδειξη τοπικών ηχητικών περιβαλλοντικών στοιχείων.

• Σε κάποιες περιπτώσεις η ποιότητα του ηχητικού περιβάλλοντος είναι αναγνωρισμένη, όπως π.χ. σε ένα πάρκο, έναν αιγιαλό χωρίς ηχητικές παρεμβάσεις.
• Σε άλλες περιπτώσεις όμως η ποιότητα αυτή αν και βιώνεται ίσως δεν έχει επισημανθεί, όπως π.χ. σε μια παραδοσιακή αστική συνοικία, ή άλλο χώρο με πολιτισμικό ενδιαφέρον.

• Οι μαθητές μέσα από τις διαδικασίες αυτές μαθαίνουν βιωματικά, σύμφωνα με τους εκπαιδευτικούς στόχους που έχει θέσει ο εκπαιδευτικός ή η παιδαγωγική ομάδα.

Οι «διάφανες σημαίες»

• Όταν τα ηχητικά στοιχεία καταδεικνύουν ένα ποιοτικό ηχητικό περιβάλλον σε μια εύλογη χωρική εμβέλεια, στο κέντρο αυτής μπορεί να αναρτηθεί διακριτικά και εύστοχα μια ειδική «σημαία» σήμανσης αξιόλογου ηχητικού περιβάλλοντος.

• Δεδομένου ότι ο ήχος είναι αόρατος, μια «διάφανη σημαία», είναι αυτή που θα μπορούσε να του αντιστοιχεί συμβολικά.

• Πρακτικά, μια «διάφανη σημαία», από διάφανο πλαστικό (νάυλον), μπορεί να αποτελέσει μια σχολική εκπαιδευτική κατασκευή.

• Μάλιστα, αν το υλικό της, καθώς κυματίζει παράγει ήχους χαμηλής στάθμης (π.χ. ως 20-30 db), ο ήχος της «διάφανης σημαίας» μπορεί να αποτελέσει πρακτικό κριτήριο ενός «ήσυχου» ηχητικού περιβάλλοντος, μια και αν η «διάφανη σημαία» ακούγεται κυματίζοντας, σημαίνει ότι δεν υπάρχουν δυνατότεροι ήχοι από την ηχητική της στάθμη.

Πιλοτική Εφαρμογή

• Κατά το σχολικό έτος 2017-2018, στο πλαίσιο του Εργαστηρίου Βιωματικής Εκπαίδευσης διερευνήθηκε στην πράξη η διαδικασία ανάδειξης των «διάφανων σημαιών». Αρχικά προτεινόμενα κριτήρια είναι:

• • (α) η ύπαρξη χαρακτηριστικών ήχων πολιτισμικής αξίας, π.χ. κωδωνοστάσια, αντικείμενα πολιτισμικής αξίας, που ο ήχος τους ενσωματώνεται στο ηχητικό περιβάλλον κ.λπ.,

• • (β) η συνολική απήχηση του περιβάλλοντος στην ατομική και συλλογική υγεία, π.χ. ένα ήσυχο ή με αποδεδειγμένα ευεργετικούς ήχους για την υγεία περιβάλλον, η «απήχηση» της κοινωνικής συνύπαρξης, που υποδηλώνει αλληλοσεβασμό και εκτίμηση στην ακοή και τους «ηχητικούς χώρους» των ατόμων,

• • (γ) η ομαλότητα στις τυχόν φυσιολογικές μεταπτώσεις της έντασης, π.χ. μεταπτώσεις της έντασης λόγω αλλαγής των εποχών, λόγω θεσμικών γιορτών, δρωμένων κ.λπ., επιθυμητών από την κοινότητα,

• • (δ) η διαχείριση του ηχητικού περιβάλλοντος από την τοπική κοινωνία και τους κινούμενους εντός του, π.χ. ειδικές σημάνσεις για την ηχητική συμπεριφορά, δεοντολογία παρέμβασης στο ηχητικό περιβάλλον, χρήση κατάλληλων υποδομών μέριμνας για τον ήχο και τη διαχείρισή του, επίγνωση και σεβασμός της πολιτισμικής αξίας ενός ηχητικού περιβάλλοντος κ.λπ.,

• • (ε) η τεκμηρίωση των παραπάνω με δόκιμες μεθοδολογίες της εκπαίδευσης, έρευνα πεδίου, ηχητικές και έντυπες καταγραφές κ.α. που θα πραγματοποιούνται ως εκπαιδευτικές δραστηριότητες συμβάλλοντας στην κριτική και δημιουργική εκπαίδευση των μαθητών/τριών, διαθεματικά και βιωματικά.

Συμμετοχή

• Ο τρόπος συμμετοχής των εκπαιδευτικών θα διαμορφώνεται κατά περίπτωση π.χ. με Προγράμματα Σχολικών Δραστηριοτήτων, συμμετοχή σε Παιδαγωγικές Ομάδες, ή Ομάδες Εργασίας, με μεμονωμένες δραστηριότητες, με συνεργασίες της σχολικής μονάδας με τοπικούς θεσμικούς φορείς κ.λπ.

• Οι ενδιαφερόμενοι/ες μπορούν να επικοινωνούν όλη τη σχολική χρονιά με το Εργαστήριο Βιωματικής Εκπαίδευσης στο lαb@sch.gr.

Εκπαιδευτικό Υλικό